Gaatjes

Over deze aandoening

• Wat zijn de oorzaken?
• Wat zijn de gevolgen?
• Welke behandeling volgt er?
• Wat zijn de kosten?
• Tips
• Veel gestelde vragen

Wat is de oorzaak van een gaatje (cariës)?

Gaatjes, ook wel cariës of tandbederf genoemd, worden veroorzaakt door het samenspel van bacteriën, suiker en de vatbaarheid van de tand. Hier is een algemeen overzicht van het proces:

1. Bacteriën: De mond bevat natuurlijk een grote verscheidenheid aan bacteriën. Sommige van deze bacteriën kunnen suikers uit voedsel omzetten in zuren.
2. Zuren: De door bacteriën geproduceerde zuren kunnen het tandglazuur, het harde buitenste laagje van de tand, aantasten. Wanneer dit zuuraanval frequent en intensief is, kan het glazuur er niet tegen vechten en begint het op te lossen, waardoor er een gaatje ontstaat.
3. Voeding: Eet- en drinkgewoonten spelen een cruciale rol in het ontstaan van cariës. Voedsel en dranken die rijk zijn aan suikers en koolhydraten kunnen het risico op gaatjes vergroten omdat ze de brandstof leveren voor de bacteriën om zuur te produceren.
4. Speeksel: Speeksel speelt een beschermende rol in de mond. Het helpt bij het neutraliseren van zuren en bevat mineralen die helpen bij de remineralisatie van tandglazuur dat is aangetast door zuren. Mensen met een verminderde speekselproductie (door bepaalde medische aandoeningen, medicijnen of andere factoren) kunnen een hoger risico hebben op het ontwikkelen van gaatjes.
5. Mondhygiëne: Niet regelmatig en effectief poetsen en flossen kan ertoe leiden dat tandplak zich ophoopt. Tandplak is een kleverige laag van bacteriën die zich vormt op de tanden. Bacteriën in de tandplak zetten suikers en koolhydraten om in zuren die het tandglazuur aantasten.
6. Fluoride: Gebrek aan fluoride kan ook het risico op cariës verhogen. Fluoride is een natuurlijk mineraal dat helpt om het tandglazuur te versterken en het resistenter te maken tegen zuuraanvallen.
7. Andere factoren: Er zijn ook andere factoren die het risico op het ontwikkelen van cariës kunnen beïnvloeden, zoals de vorm en positie van je tanden, je genetische aanleg, de samenstelling van je speeksel, enz.

Als je denkt dat je gaatjes hebt of als je je zorgen maakt over je mondgezondheid, is het belangrijk om een tandarts te bezoeken voor een professionele evaluatie en advies.

Wat zijn de gevolgen van gaatjes, als je niks doet?

Als je gaatjes hebt en ze niet behandelt, kunnen ze leiden tot verschillende problemen op zowel de korte als de lange termijn:

Korte termijn:

1. Pijn en gevoeligheid: Naarmate een gaatje dieper in de tand dringt, kan het pijn en gevoeligheid veroorzaken, vooral bij het eten van zoet, koud of heet voedsel en drinken.
2. Esthetische problemen: Onbehandelde gaatjes kunnen zichtbaar worden als donkere vlekken of gaten in de tanden, wat esthetisch onaantrekkelijk kan zijn.
3. Kauwproblemen: Pijn en gevoeligheid kunnen het moeilijk maken om te kauwen, wat kan leiden tot een verminderde voedselinname of problemen met de spijsvertering.

Lange termijn:

1. Diepere infectie: Als een gaatje niet wordt behandeld, kan het dieper in de tand dringen en het binnenste deel van de tand (de pulp) bereiken, wat kan leiden tot een pijnlijke infectie of een abces.
2. Tandverlies: Uiteindelijk kan een ernstig onbehandeld gaatje ervoor zorgen dat een tand zo verzwakt dat hij breekt of moet worden getrokken.
3. Verspreiding van infectie: Een infectie in een tand kan zich verspreiden naar naburige tanden of zelfs naar andere delen van het lichaam, wat ernstige gezondheidsproblemen kan veroorzaken.
4. Kosten: Hoe langer je wacht met het behandelen van een gaatje, hoe complexer en duurder de behandeling kan worden. Wat begint als een eenvoudige vulling kan veranderen in een wortelkanaalbehandeling, een kroon of zelfs een extractie.
5. Algemene gezondheid: Er is een groeiend bewijs dat suggereert dat de gezondheid van de mond verband houdt met de algehele gezondheid. Onbehandelde tandheelkundige problemen kunnen het risico op bepaalde systemische aandoeningen, zoals hartziekten en diabetes, verhogen.

Het is dus van essentieel belang om regelmatig een tandarts te bezoeken voor controle en om gaatjes in een vroeg stadium op te sporen en te behandelen voordat ze ernstige problemen veroorzaken.

​

Hoe ziet de behandeling van gaatjes eruit?

Gaatjes, ook wel cariës genoemd, worden behandeld door tandartsen met het doel de progressie van de tandbederf te stoppen en de structuur en functie van de aangetaste tand te herstellen. De specifieke behandeling hangt af van de ernst en locatie van het gaatje. Hier zijn de meest voorkomende behandelingen:

1. Vullingen (ook wel ‘restauraties’ genoemd): Dit is de meest voorkomende behandeling voor gaatjes. De tandarts verwijdert het aangetaste deel van de tand met een boor en vult vervolgens de schoongemaakte holte op met een vulmateriaal. Er zijn verschillende soorten vulmaterialen, waaronder composiet (witte vullingen), amalgaam (zilverkleurige vullingen), goud en porselein.
2. Kronen (of ‘caps’): Als een groot deel van de tand is aangetast door bederf of als de tand is gebroken, kan een kroon nodig zijn. De tandarts zal het aangetaste en/of gebroken deel van de tand verwijderen en een kroon over de resterende tandstructuur plaatsen. Kronen kunnen worden gemaakt van goud, porselein, zirkonium of een combinatie van materialen.
3. Wortelkanaalbehandeling: Als het tandbederf de pulp (het binnenste deel van de tand) bereikt heeft en deze heeft geïnfecteerd, is een wortelkanaalbehandeling nodig. Tijdens deze procedure verwijdert de tandarts de geïnfecteerde pulp, reinigt en vormt de wortelkanalen, en vult ze vervolgens op. De tand zal daarna vaak worden afgedekt met een kroon voor extra bescherming en sterkte.
4. Extractie: In sommige gevallen, wanneer de tand te ernstig is aangetast en niet kan worden gered, moet deze worden getrokken. Na extractie zijn er verschillende vervangingsopties, zoals een brug, implantaat of uitneembare prothese.
5. Fluoride behandeling: In zeer vroege stadia van tandbederf kan een fluoride behandeling het tandbederf stoppen en het glazuur remineraliseren. Dit kan in de vorm van een gel, schuim, vernis of vloeistof zijn die direct op de tanden wordt aangebracht.

Het is belangrijk op te merken dat preventie de beste aanpak is als het gaat om gaatjes. Regelmatig poetsen en flossen, beperking van suikerrijke voedingsmiddelen en dranken, en regelmatige tandartscontroles kunnen helpen gaatjes te voorkomen. Als je vermoedt dat je een gaatje hebt, is het belangrijk zo snel mogelijk naar een tandarts te gaan om verdere complicaties te voorkomen.

Wat zijn de kosten van een cariës behandeling?

De kosten voor het vullen van gaatjes in Nederland kunnen variëren afhankelijk van verschillende factoren, zoals de complexiteit van de behandeling, het type vulling dat wordt gebruikt, en de tarieven van de specifieke tandartspraktijk. Bovendien worden deze kosten gedeeltelijk of volledig gedekt door de meeste basis- en aanvullende zorgverzekeringen, afhankelijk van de polisvoorwaarden.

Per april 2023 waren de algemene richtlijnen voor de kosten van het vullen van gaatjes ongeveer als volgt:

1. Een oppervlakkige vulling (een oppervlak): De kosten kunnen variëren van ongeveer €40 tot €80.
2. Een vulling voor twee oppervlakken: De kosten zijn meestal hoger, rond de €60 tot €120.
3. Een vulling voor drie of meer oppervlakken: Dit kan variëren van ongeveer €90 tot €160 of meer.

Deze prijzen zijn indicatief en kunnen verschillen per tandartspraktijk. De exacte kosten hangen af van de gebruikte materialen (zoals amalgaam of composiet), de tijd die nodig is voor de behandeling, en de moeilijkheidsgraad van de procedure.

Pijn bij gaatjes? Lees deze tips:

Als je last hebt van gaatjes en de bijbehorende pijn, zijn er verschillende manieren om de pijn tijdelijk te verlichten totdat je naar een tandarts kunt gaan voor een definitieve behandeling. Hier zijn vijf tips om de pijn te verzachten:

1. Koude kompressen:
   • Hoe te gebruiken: Breng een koud kompres of een zakje ijs gewikkeld in een dunne doek aan op de buitenkant van de wang waar de pijnlijke tand zich bevindt.
   • Waarom het werkt: Kou kan helpen om de zenuwen te verdoven en zwellingen te verminderen, wat tijdelijke verlichting kan bieden van de pijn.
   • Let op: Breng nooit direct ijs aan op de tand, omdat dit de pijn kan verergeren.
2. Zout water spoelen:
   • Hoe te gebruiken: Los een theelepel zout op in een glas warm water. Spoel je mond voorzichtig met deze oplossing en spuug het daarna uit.
   • Waarom het werkt: Zout water kan als een antisepticum werken om bacteriën weg te spoelen en ontstekingen te verminderen, wat kan helpen bij het verlichten van tandpijn.
   • Let op: Zorg ervoor dat je het zoutwater niet inslikt.
3. Pijnstillers:
   • Hoe te gebruiken: Over-the-counter pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen kunnen tijdelijke verlichting bieden. Volg altijd de aanbevolen dosering en raadpleeg de bijsluiter of een arts bij twijfel.
   • Waarom het werkt: Deze medicijnen verminderen de productie van pijnproducerende chemicaliën in het lichaam.
   • Let op: Vermijd aspirine direct op het tandvlees of de tand aan te brengen, omdat dit tot chemische brandwonden kan leiden.
4. Kruidnagelolie:
   • Hoe te gebruiken: Doop een wattenstaafje in de kruidnagelolie en breng het voorzichtig aan op het aangetaste gebied.
   • Waarom het werkt: Kruidnagelolie bevat eugenol, dat natuurlijke pijnstillende en ontstekingsremmende eigenschappen heeft.
   • Let op: Wees voorzichtig met de hoeveelheid, omdat te veel kruidnagelolie het tandvlees kan irriteren.
5. Houd je hoofd omhoog:
   • Hoe te gebruiken: Probeer je hoofd omhoog te houden, zelfs als je slaapt. Overweeg om met extra kussens te slapen om je hoofd verhoogd te houden.
   • Waarom het werkt: Door je hoofd omhoog te houden, kan je de bloedtoevoer naar het hoofd verminderen, wat de druk en de pijn in je tand kan helpen verminderen.
   • Let op: Hoewel dit een eenvoudige tip is, kan het verrassend effectief zijn, vooral ‘s nachts.

Hoewel deze tips tijdelijke verlichting kunnen bieden, is het essentieel om een tandarts te bezoeken voor een definitieve diagnose en behandeling van gaatjes of andere tandheelkundige problemen. Het uitstellen van een bezoek aan de tandarts kan leiden tot verdere complicaties en meer pijn op de lange termijn.